Voeding

Personal trainer onthult: is vet ongezond?

Vet wordt door veel mensen gezien als een synoniem van ongezond. Vet bevat namelijk veel calorieën: 9 kcal per 1 gram. Hierdoor wordt vet vaak (ten onrechte) als schuldige aangewezen bij een kilootje teveel. Maar vet is niet per definitie ongezond. Integendeel. Wist je dat vet zelfs het risico op hart-en vaatziekten kan verminderen? 

Wanneer het over vet gaat, is er veel verwarring. Welke vetten zijn gezond en moet je juist meenemen in je eetpatroon? En welke vetten kun je beter vermijden? Geen zorgen. Ik zet alles voor je op een rijtje in dit speciale artikel over vet. 

Zoek je meer informatie over gezond eten? Lees dan mijn blog met voedingsadvies

Waarom hebben we vet nodig?

vet is nodig

Denk je dat vet overbodig in een gezond eetpatroon? Dan roep ik: fabeltje! Vet is zelfs essentieel voor een goed functionerend lichaam. De Nederlandse Hartstichting raadt zelfs aan om dagelijks vetten te eten. Hoe zit dat precies?

  • Vet geeft ons energie en wordt ook opgeslagen als energiebron. 
  • Het is een isoleert ons tegen de kou. Door het vet is ons lichaam beter bestand tegen lage temperaturen. 
  • Vet is een bouwstof voor ons lichaam. Vet helpt mee aan de bouw van onze celmembranen en beschermt de vitale organen. Bovendien zorgt het voor een goede werking van je ogen, spieren en hersenen. 
  • Vet bevordert onze spijsvertering en dient als een transportmiddel van bijvoorbeeld hormonen. 
  • Vet fungeert ook als een oplosmiddel. Vitamine A, -D, – E en – K zijn niet in water oplosbaar. We kunnen deze vitamines alleen opnemen door voeding te eten die vet bevat. 
  • Ons lichaam heeft bepaalde vetten nodig die het zelf niet kan aanmaken. Dit betreft de zogenaamde essentiële vetzuren. Omega 3 (alfa-linoleenzuur) en Omega 6 (linolzuur). Deze meervoudig onverzadigde vetzuren reguleren je cholesterolgehalte in het bloed en hebben een positieve invloed op je hartgezondheid. Om deze binnen te krijgen, hebben we voeding met vet nodig. Je haalt Omega 3 uit plantaardige oliën zoals lijnzaadolie, raapzaadolie en koolzaadolie. Maar ook uit dierlijke vetten, voornamelijk vette vis. Omega 6 kun je halen uit zonnebloemolie, sesamolie, maïsolie of pompoenpitjes.

Hoeveel gram vet mogen we per dag binnenkrijgen?

Dit is een vraag die ik als personal trainer vaak krijg. Hoeveel gram vet mag ik per dag binnenkrijgen? Best logisch, want om af te vallen, levert het minderen van vetten het snelste resultaat op. Benieuwd naar 20 redenen waarom je niet afvalt?

Maar om een gezonde levensstijl vol te kunnen houden, is het essentieel om een goede balans in je voedingsstoffen te vinden. Zorg daarom voor een goede balans tussen je eiwitten, koolhydraten en vetten. 

Maar hoeveel gram vet mag je dan per dag binnenkrijgen? Mijn richtlijn is dat je minimaal 20% van je calorieën uit vetten moet halen. Krijg je minder dan dat binnen, dan ga je gezondheidsrisico’s lopen.

Wat gebeurt er als je te weinig vet binnenkrijgt?

Te weinig vet kan heel gevaarlijk zijn. Ik wil je graag wijzen op de risico’s: 

  • De hoeveelheid slechte cholesterol neemt toe, dit zorgt voor een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Je aderen hebben dan meer kans om dicht te slibben.
  • De opname van de vitamines die je binnenkrijgt, neemt drastisch af.
  • Je hormonen kunnen op hol slaan. Hierdoor krijg je stemmingswisselingen en kun je je depressief voelen
  • De natuurlijke aanmaak van het mannelijke hormoon testosteron kan afnemen.

“Maar Guus, hoe bereken je de dan hoeveelheid vetten per dag?”

Laten we een normale voedselinname als richtlijn nemen. Dit betekent 2000 kcal per dag bij vrouwen en 2500 kcal bij mannen. Zorg tenminste dat je 20 tot 40% van je calorieën die je binnenkrijgt, uit vetten haalt. Gemiddeld komt dit voor een vrouw neer op 44 tot 89 gram vet per dag. En voor mannen op 56 tot 111 gram vet per dag.

Hoeveel gram vet per dag bij krachttraining?

Om met sporten je fitness goals te halen, is alleen hard en goed trainen niet voldoende. Rust en voeding zijn minstens zo belangrijk om je gewenste resultaat te realiseren. Voedsel met voldoende vetten zorgen voor een goede hormoonbalans en je bent beter in staat om vitamines en mineralen op te nemen. Houd als krachtsporter de volgende richtlijn aan: 1 gram vet per kilo lichaamsgewicht per dag.

Welke vetten zijn ongezond?

Oke, laten we terug gaan naar de uitleg over vetten. Je hebt vast al meerdere keren over ongezonde en gezonde vetten gehoord of gelezen. Dat is inderdaad het geval, vetten kun je in twee groepen onderverdelen:  

  • Verzadigde vetten 
  • Onverzadigde vetten 

Welke vetten zijn gezond?

Verzadigde vetten zijn ongezond. Deze vetten komen voor in dierlijke producten zoals melk, vlees en kaas. Onverzadigde vetten is de goede, gezonde optie die we nodig hebben. Deze vetten kun je vinden in noten, (vette) vis en plantaardige oliën.

Het verschil tussen verzadigde en onverzadigde vetten

Eigenlijk geldt: des te minder verzadigde vetten je eet, des te beter het voor je is. Te veel verzadigde vetten zorgen voor een hoog cholesterolgehalte. 

Voorbeelden van producten die verzadigd vet bevatten: 

  • Volle melkproducten en kaas 
  • Vet vlees, worst en vette vleeswaren 
  • Roomboter
  • Margarine 
  • Kokos en palmolie

In tegenstelling tot verzadigde vetten zijn onverzadigde vetten noodzakelijk voor ons lichaam. Onder onverzadigde vetten kunnen we meervoudige en enkelvoudige vetzuren onderscheiden. Omega 9 is een enkelvoudig onverzadigd vetzuur. Het is wel goed maar niet essentieel voor ons lichaam. 

Voorbeelden van producten die enkelvoudig onverzadigde vetzuren bevatten: 

  • Noten
  • Avocado
  • Olijfolie 
  • Koolzaadolie

Omega 3 en Omega 6 zijn de meervoudig onverzadigde vetzuren en die zijn wel essentieel voor onze gezondheid. Deze vetten moet je niet verhitten, dan gaan ze verloren.

Voorbeelden van producten die meervoudig onverzadigde vetzuren bevatten: 

  • Vette vissen zoal zalm, haring en makreel 
  • Plantaardige oliën, bijvoorbeeld lijnzaadolie of zonnebloemolie

Vloeibare en harde vetten

Bij kamertemperatuur zijn verzadigde vetten meestal hard terwijl onverzadigde vetten bij kamertemperatuur over het algemeen vloeibaar zijn. Om dit goed te begrijpen moeten we terug gaan naar de scheikundeles. Vet bestaat uit verzadigde of onverzadigde vetzuren. Onverzadigde vetzuren hebben een lager smeltpunt dan verzadigde vetzuren. Dit komt door de zogenaamde dubbele bindingen die alleen onverzadigde vetzuren hebben. Daarom zien we ze vaker in een vloeibare vorm.

Hoe zit het dan met de beruchte transvetten? Hoe categoriseer je die?

transvetten zijn ongezond

Transvetten hebben al helemaal een slecht imago. Hier zul je misschien verbaasd over zijn, maar transvetten behoren tot onverzadigde vetten. Dat klopt. Tot de groep van (over het algemeen) gezonde en essentiële vetten. Maar toch zijn transvetten inderdaad ongezond. Super ongezond! 

Transvetten zijn niet goed voor je gezondheid, daarom is het beter om deze zoveel mogelijk te vermijden.

Voorbeelden van producten die transvetten bevatten:

  • Gebak, koekjes, chips, bladerdeeg producten, snoep
  • Frituurvet, gefrituurd voedsel
  • Diepvriesproducten: kroketten, kaassoufflés, frikandellen, patat
  • Pizza’s
  • Kant-en-klaar maaltijden

Transvetten kunnen we verder onderverdelen in dierlijke en kunstmatige transvetten. Beide hebben een negatieve invloed op je gezondheid. Het schadelijke LDL-cholesterol wordt verhoogd door transvetten en het niveau van je gezonde HDL-cholesterol wordt juist verlaagd. Dit verhoogt het risico op hart -en vaatziekten. 

Dierlijke transvetten zijn te vinden in melk en vleesproducten. Deze vetten ontstaan wanneer herkauwers als koeien, geiten en schapen gras in hun maag verteren. 

Kunstmatige transvetten zijn het resultaat van een chemisch proces. Deze vetten vinden hun oorsprong in de fabriek. Van origine zijn het gezonde, onverzadigde vetten die bewerkt worden om bijvoorbeeld langer houdbaar te zijn.

Eet soms ook gewoon een ongezonde vette hap, maar doe het met mate

Je hebt vet veel gelezen over de verschillende vetsoorten. Hopelijk heb je het antwoord op de vraag ‘is vet ongezond?’ nu duidelijk voor de bril. Maar voordat ik dit artikel afrond wil ik je nog één ding op het hart drukken: 

Vet wordt vaak als boosdoener en dikmaker beschouwd. Maar je krijgt heus niet direct zwembandjes als je af en toe pizza, patatje of frikandel speciaal eet. Zolang je het maar met mate doet.

Korte opsomming van mijn vette les:

  • Vetten zijn essentieel voor ons lichaam
  • Onverzadigde vetten zijn gezond
  • Verzadigde vetten zijn minder gezond
  • Transvetten zijn evil
  • Zorg tenminste dat 20% van je calorie inname uit vetten bestaat
  • Doe je aan krachtsport? Zorg dan dat je dagelijks 1 gram vet per kilo lichaamsgewicht binnenkrijgt

Ik snap dat een gezonde levensstijl en vinden van een goede balans niet zo makkelijk is als het lijkt. Daarom helpen we je bij onze personal training ook met een op maat gemaakt voedingsadvies. Ik help je om de weg te vinden naar een gezonde lifestyle zonder je een streng dieet aan te smeren. 

Benieuwd? Probeer nu gratis een proefsessie personal training met voedingsadvies.